عملیات کربلای 5
عملیات کربلای 5
«نبرد شرق بصره»
19 دی 1365
امروز طرح‌های عملیاتی سپاه در والفجر 8 ، در کربلای 5 ، در عملیات‌های مهم میدان جنگ در طول چند سال، درس‌هایی قابل استفاده برای همه‌ی دانشگاه‌های جنگ است... با (عملیات) کربلای 5 و انهدام دژهای تسخیرناپذیر عراق که به وسیله‌ی شوروی‌های آن روز به وجود آمده بود و یک تاکتیک غیرقابل ضربه و ضدضربه بود، می‌گفتند اصلاً ضدتدبیر نداد، به هیج تدبیری نمی‌شود آن را نمی‌شود از بین برد، تاکتیکی است که ضدتاکتیک ندارد، واقعش هم، همین‌جور بود. اگر ابتکار نظامی برخاسته از شور ایمان و فداکاری بچه‌ها نبود، همین‌جور بود، قابل دسترس نبود ... [1]
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
با شروع عملیات کربلای 4 ، در سوم دی 1365 ، مشخص گردید که عملیات لو رفته و ناگزیر دستور توقف عملیات صادر شد. عراق تحت شرایط جدید در صدد حمله به فاو و بازپس‌گیری آن برآمد تا اوضاع سیاسی ـ نظامی را به نفع خود تغییر دهد. حفظ برتری سیاسی ـ نظامی جنگ و مقابله با هر گونه رکود در جبهه‌های نبرد، ایجاب می‌کرد که عملیات نظامی با هدف کسب پیروزی ادامه یابد. بنابراین عملیات جدید طرح‌ریزی گردید.
منطقه‌ی عمومی شرق بصره [2] نظر به اهمیت سیاسی و نظامی آن، همواره جایگاه قابل ملاحظه‌ای در اندیشه‌ی طراحان نظامی داشت، و از این رو عملیات رمضان با هدف دستیابی به منطقه‌ی شرق بصره طرح‌ریزی و اجرا شد.
دشمن با توجه به اهمیت منطقه، زمین شرق بصره را مسلح به انواع موانع و استحکامات کرده بود و با رها کردن آب در منطقه، انجام هرگونه عملیاتی را غیرممکن ساخته و فضای امنی را برای خود ایجاد کرده بود تا بتواند حرکت هر نیروی مهاجم را قبل از دستیابی به خط اول خود سرکوب کند.
آغاز تهاجم به دشمن
ساعت شروع حمله 2 بامداد روز 19/10/1365 ، تعیین شده بود. اما نظر به محدودیت زمان برای شکستن و خط پاکسازی و تثبیت آن، مقرر شد که نیروها با استفاده از نور مهتاب حرکت کنند و در پشت مواضع دشمن در انتظار صدور فرمان حمله بمانند.
پس از نیمه شب، درگیری در برخی محورها آغاز شد که این خود بر نگرانی مبنی بر هوشیاری دشمن افزود. از سوی فرمانده‌ی صحنه‌ی نبرد، سردار سرلشکر محسن رضایی، در ساعت 35/1 بامداد فرمان حمله با رمز مقدس یا زهرا (س) صادر شد و بدین ترتیب برادران بسیجی و سپاهی یورش خود را به عظیم‌ترین و پیچیده‌ترین استحکامات دشمن در شرق بصره آغاز کردند. خبرهای واصله به قرارگاه کربلا حاکی از پیشروی در محورهای مختلف و شکسته شدن خط دشمن بود. از این رو اطمینان به غافلگیری دشمن به وجود آمد.
پس از اطمینان عبور از خط، تلاش برای "پاکسازی"، "الحاق" و "تثبیت" آغاز شد. ناکامی دشمن در عقب راندن مدافعان اسلام و یا متوقف نمودن آنها، نشانه‌ی ناتوانی دشمن ارزیابی می‌شد. در چنین شرایطی، رژیم عراق می‌بایست باتوجه به ارزش سیاسی ـ نظامی زمین منطقه، نسبت به بازپس‌گیری آن تلاش نموده، تلفات انبوهی را متحمل شود و یا این که «حفظ نیرو» را بر «حفظ زمین» ترجیح داده، عقب‌نشینی کند. سرانجام پس از هشت شبانه روز نبرد در منطقه‌ی شرق نهر جاسم، دشمن از منطقه‌ی شرق نهر جاسم عقب‌نشینی کرد.
نتایج عملیات کربلای 5
1ـ مناطق و تأسیسات آزاد شده:
ـ 12 کیلومتر پیشروی به طرف بصره و آزادکردن جزایر بوارین، فیاض و ام‌الطویل.
ـ پاسگاه‌های بوبیان، شلمچه، کوت‌سواری و خین.
ـ آزادسازی شش روستا
ـ عبور از کانال ماهیگیری، نهر دو عیجی و جاسم.
ـ تصرف دریاچه‌ی بوبیان و بخشی از کانال ماهیگیری.
2ـ تجهیزات منهدم شده‌ی دشمن:
ـ بیش از 80 فروند هواپیما.
ـ 700 دستگاه تانک و نفربر.
ـ 250 قبضه توپ صحرایی و ضدهوایی.
ـ صدها قبضه انواع ادوات نیمه سنگین و مقدار زیادی سلاح سبک و مهمات.
ـ 1500 دستگاه خودرو و 400 دستگاه انواع ادوات مهندسی و رزمی.
در این عملیات 81 تیپ و گردان مستقل دشمن منهدم و 24 تیپ و گردان مستقل نیز آسیب کلی دیدند و تعداد 40 هزار نفر از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند و 270 نفر نیز به اسارت نیروهای اسلام درآمدند.
بازتاب عملیات کربلای 5
پیشروی در شرق بصره، توانایی‌ها و قابلیت‌های نظامی عراق را بار دیگر، زیر سئوال برد. چنان که روزنامه‌ی آبزرور چاپ پاریس به نقل از کارشناسان غربی نوشت: «برای اولین بار از آغاز جنگ تاکنون، ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات دفاعی عراق دچار تردید شده‌اند. [3]»
همچنین تأکید بر توانایی نظامی ایران، چنان که رادیو بی. بی. سی طی تحلیلی در همین زمینه، با توجه به تجربه‌ی سپاه در عملیات فاو و عبور از رودخانه‌ی اروند، ضمن اشاره به عبور از منطقه‌ی آب‌گرفتگی و کانال پرورش ماهی در عملیات کربلای 5 گفت: «موفقیت ایران در عبور از دریاچه‌ی ماهی، یک بار دیگر توانایی ایران در عبور از آبراهها را نشان می‌دهد.[4]»
هفته‌‌نامه‌ی نیوزویک نوشت: «تهاجم ایرانی‌ها در نزدیکی بصره، حداقل یک چیز را درخصوص جنگ ایران و عراق تغییر داده و آن این مسئله است که برای اولین بار طی چند سال گذشته، این احتمال را که یک طرف حقیقتاً بر دیگری پیروز شود، مطرح ساخته است. [5]»
